İstanbul`da Yazın Çiçekleri:

Hatmi ağacı

Başka türlü birşey benim istediğim,

Ne ağaca benzer ne de buluta benzer;

Burası gibi değil gideceğim memleket,

Denizi ayrı deniz, havası ayrı hava;

Nerde gördüklerim, nerde o beklediğim kız

Rengi başka, tadı başka.

Can Yücel

Ülkemizde Ağaç ve ağaç kültürünün önemli geçmişe sahip olmasına rağmen kent içi yol ağaçlandırmalarının 150 yıllık bir tarihi vardır. Bu gün Dolmabahçe Beşiktaş arasındaki çınarların dikimi 1856 yılında başlamıştır. Özellikle yol kenarlarına dikilen ağaçlar yola derinlik ve perspektif katarlar. Ağaçların gürültüyü önleme, çirkinlikleri örtme ve toz tutma özellikleri beton bloklara hapsolduğumuz dünyamızda bizi bir nebze de olsa tabiatın içine çekebilmeyi başarmış olmalarıdır. Yeşil bir çevre oksijen sağlama, sıcaklığı dengeleme gibi ekolojik bir katkıya sahiptir. Ancak kent ekosistemine uyum sağlayabilecek ağaç türlerini seçmek ve çevre mekan ilişkisini kurabilmek son derece önemlidir. Hızla gelişen kentleşme kendine özgü bir ekolojik yapıyı ortaya çıkarmaktadır. Bu yeni yapı genellikle kırsal ve ormanlık alanlardan farkı bir konuma gelmiştir. Beton ve asfalt gibi kentsel yapılar su tutumunu etkilediği gibi ısıyı ve nemi de değiştirmektedir. Ağaçlandırılan ortamlar sadece ekosisteme katkı sağlamakla kalmaz buralarda yaşayan halk için psikolojik ve fiziksel rahatlama sağlarlar. Prof. Dr. Hüseyin Gıyasettin Dirik “Kent Ağaçları” ile ilgili bir makalesinde bu konuda şunları söylemektedir. “Kent içi ağaçlandırmalarda, seçilecek türlerin yetişme ortamına uyum sağlayabilmesi, fonksiyonel olarak birtakım istekleri karşılayabilmesi ve estetik olarak güzel görünümlerin elde edilmesini sağlamak gibi bazı etmenlerin göz önünde bulundurulması gereklidir.”* Bu açıdan bakıldığında İstanbul’un ağaç florası içerisine yeni giren ancak görsel zenginlik açısından da önemli katkı sağlayan ağaçlar vardır. Bunlardan birisi de Hatmi ağacıdır. Biz her ne kadar onun çiçeğini bilsek de Hatmi ağacı şehrin görüntüsünde önemli bir işleve sahip olmaya başlamıştır. Hatmi ağacı park bahçe ve yol kenarlarına son yıllarda çokça dikilen ağaçlardan biridir. Özellikle bazı parklarımızda hatmi ağacı ile Oya ağaçlarının birlikte görüntüsü ayrı bir güzellik ortaya çıkarır. Uzaktan bakanına sanki dallarına buket buket çiçekler yerleştirilmiş ağaçlar izlenimi vermektedir. Uzun süreli bir çiçeklenme aralığına sahiptir. Gülhatmi çiçeği gibi, yalınkat olanların yanında adeta gül gibi katmerli açanları da vardır. 4,5 metre boylanabilir. Temmuz ayından itibaren çiçeklenmeye başlar. Yaz sonuna kadar sürer. Genellikle Eflatun, pembe, mavi ve beyaz çiçek açarlar. Kışın yapraklarını döker. Küçük bir ağaç şeklindedir. Anavatanı Hindistan’dır. Ilıman iklim ağacıdır. Sığ bir kök yapısına sahip olduğu için dondan etkilenir. Fazla su istemez.

*Hüseyin G.Dirik. 1991. Kent Ağaçları, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri B cilt 41 sayı:3-4, İstanbul.